Εμείς και το άσπιλον

Για αυτούς που μπορεί να ενδιαφέρονται ή για όσους απλά διαβάζουν τα πάντα, ακολουθούν λίγα λόγια για εμάς (μπορεί να μην είναι και λίγα) και μια μικρή ιστορική αναδρομή (δε θα είναι και τόσο μικρή) που συνοψίζει την πορεία της οικογένειας μας, από το πρώτο μας χωράφι μέχρι το aspilon ως οικογενειακή επιχείρηση.

Τα ελαιόδεντρα

Η αλήθεια είναι πως πάντα αγαπούσαμε τη φύση και μας άρεσε η ενασχόληση με τη γη. Βλέπετε, μεγαλώνοντας στην επαρχία είχαμε εξοικειωθεί αρκετά με την εικόνα του να έχουμε κήπο στο σπίτι για τα λαχανικά και λίγα δέντρα για τα φρούτα. Βέβαια με ελιές δεν είχε τύχει να ασχοληθούμε ποτέ, παρόλο που στην περιοχή υπήρχαν αρκετές.

Σημείο καμπής ήταν το 1997, όπου και αποκτήσαμε τα πρώτα μας ελαιόδεντρα. Είχαμε την επιθυμία να ασχοληθούμε λίγο με χειρωνακτική εργασία σαν χόμπι και συγχρόνως μας άρεσε η ιδέα του να παράγουμε, αντί να αγοράζουμε, το ελαιόλαδο που χρειαζόταν η οικογένειά μας ετησίως.

Διαλέξαμε, από όλα τα ελαιοκτήματα που πωλούνταν ό,τι μας άγγιξε πιο πολύ συναισθηματικά, ένα πρώτης τάξης κριτήριο επιλογής κατά τη γνώμη μας όταν μιλάμε για χόμπι.

Έτσι, σταθήκαμε ένα ζεστό καλοκαιρινό απόγευμα σε ένα ελαιόκτημα στην κεντροδυτική Ελλάδα, στο νομό Φωκίδας, στα πόδια του χωριού Τολοφώνα. Μια κοιλάδα με έντονα ξηροθερμικές συνθήκες και νότιο προσανατολισμό, απαγκιασμένη με λόφους από το βοριά, που τη διασχίζει ένα μικρό ποτάμι, που το νερό του τρέχει μόνο το χειμώνα.

Ακούσαμε πουλιά να κελαηδούν και είδαμε μια χελώνα να σέρνεται στο ξερό γρασίδι ψάχνοντας νερό. Η παρουσία μας μάλιστα τρόμαξε μια δεντρογαλιά που βιάστηκε να σκαρφαλώσει και να κρυφτεί σε μια ξερολιθιά στα όρια του κτήματος, εκεί που φύτρωναν άγριοι θάμνοι.

Ένας τόπος ζωντανός, σκεφθήκαμε. Και τον συμπαθήσαμε.

Εκείνη την ώρα το ρολόι της καμπάνας της κεντρικής εκκλησίας του χωριού σήμανε την ώρα της ημέρας κι ακούστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα ένας πλανόδιος πραματευτής που διαλαλούσε τα εμπορεύματά του, κάποιες γυναίκες που καλούσαν από μακριά η μια την άλλη και μερικά παιδιά που κραύγαζαν παίζοντας μπάλα.

Ένας τόπος ολοζώντανος, που συνταιριάζει τον άνθρωπο και τη φύση, ξανασκεφτήκαμε. Και τον αγαπήσαμε.

Πλημμυρισμένοι από εσωτερική χαρά και συναισθήματα, αποκτήσαμε το πρώτο μας λιοχώραφο και την πρώτη μας όμορφη εμπειρία με τους ελαιώνες γενικά.

Το ελαιόλαδο

Η πρώτη μας επαφή με το ελαιόλαδο ήταν κάπως πιο δύσκολη. Ρωτήσαμε νέους και μεγαλύτερους αγρότες για το πρωτόκολλο καλλιέργειας κι αγοράσαμε πανεπιστημιακά συγγράμματα για το ελαιόδεντρο και το ελαιόλαδο, χωρίς να ενημερωθούμε καθόλου για την ελαιοποίηση, που την αφήσαμε άκριτα στον ελαιοτριβέα.

Τότε, για πρώτη φορά, καταλάβαμε ότι δεν είναι όλες οι ποικιλίες ίδιου προορισμού (βρώσιμες – επιτραπέζιες – άγριες). Ότι η κάθε μια παράγει αρκετά διαφορετικό προϊόν, τόσο οργανοληπτικά (γεύση, άρωμα, υφή) όσο και φυσικοχημικά (οξύτητα, αριθμός υπεροξειδίων, περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα, στερόλες και φαινόλες). Και ότι εκτός από την ποικιλία, τα χαρακτηριστικά του ελαιολάδου καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό τόσο από την περιοχή (σύσταση εδάφους, κλιματικές συνθήκες, αλληλεπίδραση με οικοσύστημα) όσο και από τους χειρισμούς του εκάστοτε ελαιοκαλλιεργητή και ελαιοτριβέα.

Αρχίσαμε λοιπόν σιγά σιγά να καταλαβαίνουμε τις διαφορές μεταξύ των ελαιολάδων και τις κατηγορίες που τα κατατάσσουν. Τα παρθένα ελαιόλαδα, τα οποία λαμβάνονται από τον ελαιόκαρπο μόνο με μηχανικές ή άλλες φυσικές μεθόδους με ανώτερη κατηγορία το έξτρα παρθένο, μετά το παρθένο και τέλος το μειονεκτικό ελαιόλαδο ή λαμπάντε. Υπάρχουν και τα ελαιόλαδα που δεν ανήκουν στην κατηγορία των παρθένων και έχουν υποστεί κάποια χημική επεξεργασία, εξευγενισμό ή ανάμειξη με παρθένα ελαιόλαδα.

Η  βιοκαλλιέργεια

Με τον καιρό καταλήξαμε σε μια σύγχρονη καλλιεργητική πρακτική, η οποία μας έδινε μια καλή αιτία να περνάμε ευχάριστα τις μέρες μας και να παράγουμε αυτό που καταναλώναμε. Αγαπήσαμε το δέντρο και τα προϊόντα που μας δίνει και σταδιακά αυξήσαμε τον αριθμό των ελιών είτε φυτεύοντας νεαρά δέντρα είτε αγοράζοντας κάποιο χωράφι που μας άρεσε.

Ώσπου το 2000 εμείς και οι καλλιεργητικές μας μέθοδοι αποτελέσαμε την αιτία του θανάτου ενός χελιδονιού από σκεύασμα που χρησιμοποιήσαμε, σύμφωνα με όλες τις προδιαγραφές και προφυλάξεις, για την καταπολέμηση του εντόμου του δάκου.

Ήταν το δεύτεροσημείο καμπής. Συνειδητοποιήσαμε με δυσάρεστο τρόπο τις συνέπειες των πράξεων μας. Νιώσαμε ότι είχε κλονιστεί η σχέση μας με τη φύση και είχε αρχίσει να μας προβληματίζει το πώς θα συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε. Σκεφτήκαμε σοβαρά πώς μπορεί να συνυπάρξει φύση και άνθρωπος, με προοπτική επιβίωσης και για τους δύο, Ψάξαμε το ρόλο μας, τις επιλογές μας και το χαμένο μας αυτοσεβασμό.

Κάπως έτσι αρχίσαμε τη βιολογική καλλιέργεια. Βάλαμε νέους στόχους για την παραγωγή και τη συσκευασία έχοντας αναθεωρήσει αρκετά πράγματα.

Δύσκολα στην αρχή, δύσκολα αργότερα, δύσκολα και τώρα, κάθε φορά για άλλους λόγους. Όμως πάντα όμορφα και συνειδητά ήσυχα. Με τη βεβαιότητα ότι κάτι καλό προσπαθήσαμε και προσπαθούμε.

Με αυτή τη νοοτροπία πλέον δώσαμε στο ελαιόλαδό μας το όνομα aspilon, που στα ελληνικά σημαίνει αγνό, αμόλυντο.

Το συσκευαστήριο

Συνεχίσαμε να αυξάνουμε με μικρά βήματα (μεταφορικά εεε και όχι καταπατώντας τα κτήματα των γειτόνων μας) την έκταση των χωραφιών και τον αριθμό των δέντρων μας άλλα σύντομα φτάσαμε σε σημείο να παράγουμε περισσότερο λάδι απ’ ότι χρειαζόμασταν για την οικογένεια και τους φίλους μας. Τρίτο σημείο καμπής λοιπόν, το 2004, όπου ιδρύσαμε μέσα στους ελαιώνες μας ένα μικρό επισκέψιμο συσκευαστήριο λαδιού, για να μπορούμε πλέον να καλύψουμε τις ανάγκες αποθήκευσης, ανάλυσης και συσκευασίας.

Η νέα γενιά

Τέταρτο σημείο καμπής και τελευταίο μέχρι στιγμής, το 2022,  όπου μετά τις σπουδές του στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και μερικά χρόνια απουσίας, επέστρεψε και ο γιος της οικογένειας, γεμάτος ιδέες και όρεξη να ασχοληθεί με αυτό που ξεκίνησαν οι γονείς του αλλά κυρίως ενστερνίζοντας τη φιλοσοφία της διασφάλισης του περιβάλλοντος.

Όραμα μας, να παράγουμε από τη γη και να προσφέρουμε στους ανθρώπους, όσο το δυνατόν πιο αγνά προϊόντα. Προϊόντα που πρωτίστως θέλουμε να καταναλώνουμε, εμείς και τα παιδιά μας.

Υποχρέωση μας, απέναντι στη φύση και στις επόμενες γενιές, η χρήση βιώσιμων καλλιεργητικών πρακτικών που διασφαλίζουν την προστασία του περιβάλλοντος.

Έργο μας, το aspilon.